به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ سید محمدصادق موحد؛ معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در برنامه «صبح به خیر ایران»، با اشاره به اینکه دوازدهمین همایش ملی نخبگان با شعار «حکمرانی نخبگان، سرآمدی ایران» برگزار شد، گفت: برگزاری این همایش مقارن با دوره چهارم فعالیت بنیاد ملی نخبگان است.

وی افزود: بنیاد ملی نخبگان پس از طی کردن دوره تأسیس، گسترش و سپس تحول‌بینشی مبتنی بر سند راهبردی کشور در امور نخبگان و همچنین سیاست‌های اجرایی در مسیر شناسایی و هدایت استعدادهای برتر، وارد دوره چهارم فعالیت‌های خود شده است. در این دوره، ضمن بازنگری در برخی از اصول، مبانی و معیارهای شناسایی جامعه نخبگانی مبتنی بر توسعه دایره نخبگی، به سمت مطالبه‌گری از سازمان‌ها و نهادها برای نهادینه شدن حکمرانی نخبگان حرکت خود را آغاز کرده است.

موحد با بیان اینکه تحقق این مطالبه‌گری نیاز به فعالیت سایر بازیگران و یاری‌گران از جمله رسانه‌ها و به طور مشخص صدا و سیما دارد، ادامه داد: سند راهبردی کشور در امور نخبگان، تقسیم کار ملی انجام داده و بنیاد ملی نخبگان را به عنوان یک نهاد حاکمیتی ذیل ریاست جمهوری که وظیفه سیاست‌گذاری و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف مثل وزارت بهداشت، وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش را دارد، تعریف می‌کند. طبق این سند، هر کدام از نهادها و دستگاه‌های کشور باید در چارچوب رسالت‌ها و مأموریت‌های قانونی خود، به نوعی در فرایندهای بنیاد ملی نخبگان در مسیر شناسایی، توانمندسازی، هدایت، زمینه‌سازی برای جذب و اثرگذاری و در نهایت تکریم و الگوسازی مشارکت و همکاری حداکثری داشته باشند.

معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: این بنیاد در طول سال‌های فعالیت خود در حوزه شناسایی و توانمندسازی استعدادهای برتر تحصیلی فعالیت بسیار خوبی انجام داده و در برخی از موارد دیگر نیز جریان‌ساز بوده اما در موضوع بکارگیری نخبگان و مستعدان برتر، نیازمند تعامل و همکاری نهادهای دولتی، غیردولتی و حتی شرکت‌‎ها و مؤسسات دانش‌بنیان است. با این نگاه که هر شرکت و مؤسسه‌ای برای بهبود برون‌دادهای خود به هسته‌های فناور و منابع انسانی برتر نیاز دارد، امید است که در حوزه بکارگیری نخبگان در بخش‌های مختلف متناسب با شأن آنان، همه دستگاه‌ها و نهادها در مسیر اشتغال مؤثر نخبگان در مشاغل متناسب با شأن نخبگی، بنیاد ملی نخبگان را همراهی کنند.

وی در ادامه با اشاره به دیدار اخیر نخبگان با مقام معظم رهبری، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در این دیدار به موضوع تعهدات و وظایف حاکمیت به معنای عام و انواع و اقسام دستگاه‌ها به طور خاص، اشاره و تأکید و در بیانات خود مفهوم نخبه و نخبگی و همچنین ابعاد فردی و اجتماعی نخبگان را نه در یک فضای انتزاعی بلکه در یک فضای عینی تبیین کردند.

موحد با بیان اینکه "حمایت به تمام معنا" که در بیانات رهبری بود، نصب‌العین بنیاد ملی نخبگان است، تصریح کرد: یکی از مصادیق این حمایت، ایجاد و افزایش حس اثرگذاری در جامعه نخبگانی است. به عبارت بهتر فرد نخبه باید در اجتماع تخصصی خود احساس اثرگذاری کند؛ تحقق این مهم منجر به افزایش دلبستگی ملی در فرد نخبه و همچنین سبب رسیدن نخبه به اثرگذاری بهینه خواهد شد. در چنین روندی، فرد نخبه به درآمدزایی هم می‌رسد و در نتیجه چرخه خودتکمیل‌کننده در حوزه نخبگان ایجاد می‌شود و فرد بعد از مراحل شناسایی و توانمندسازی، به مرحله اثرگذاری می‌رسد و ابعاد ذاتی و همچنین داشته‌های اکتسابی او در بستر و تعالی ارزش‌های دینی و گفتمان انقلاب اسلامی به فعلیت می‌رسند.

موحد با اشاره به اینکه بنیاد ملی نخبگان تلاش می‌کند عبارت‌های سند راهبردی کشور در امور نخبگان، در حد شعار باقی نمانند، یادآور شد: اگر منصفانه به عملکرد این بنیاد خاصه از نیمه دوم دهه ۹۰ نگاه کنیم، خواهیم دید بنیاد ملی نخبگان تلاش داشته فرآیندهای نخبگانی در محیطی طبیعی طراحی و ترسیم شوند تا علاوه بر محیط دانشگاهی، منجر به جریان‌سازی در ساحت‌های غیردانشگاهی مانند حوزوی، هنری، ادبی، قرآنی، اخترعات و نوآوری نیز شود گرچه اذعان می‌کنم در این حوزه‌ها (غیردانشگاهی) هنوز به نقطه مطلوب نرسیده است.

وی جریان‌سازی برای ترغیب جامعه نخبگانی به حرکت در مسیر انجام فعالیت‌های تیمی و گروهی برای حل مسائل کشور را امری ضروری و از تأکیدات مقام معظم رهبری دانست و خاطرنشان کرد: این موضوع به حدی مهم است که رهبر معظم انقلاب آن را معیار شناسایی نخبگان و تبلور اثرگذاری نخبگان قلمداد کرده‌اند. برای نیل به این هدف، بنیاد ملی نخبگان طرح توسعه هسته‌های مسئله‌محور پژوهشی و فناوران (طرح شهید احمدی روشن) و همچنین طرح توسعه رویدادهای رقابتی مسئله‌محور (طرح شهید بابایی) را طبق سنوات گذشته، در حال اجرا دارد اما برای تکمیل این چرخه، طرح جدید شهید دکتر بهشتی با هدف توسعه هسته‌های مسئله‌محور اساتید نیز طراحی شده تا بتوان بخش زیادی از مشکلات موجود در کشور را ذیل هسته‌های نخبگانی متشکل از اعضای هیئت علمی کشور، رفع و حل کرد.

وی گفت: در این طرح‌ها، بنیاد ملی نخبگان چالش‌ها، مشکلات و مسائل موجود در کشور را از بخش‌ها، دستگاه‌ها و مؤسسات مختلف دریافت و آنها را به هسته‌های نخبگانی ارجاع می‌دهد. در طول مسیر نیز این بنیاد از هسته‌ها حمایت‌های ویژه‌ای به عمل می‌آورد تا ضمن جریان‌سازی نخبگانی و ایجاد زیست‌بوم حل مسائل کشور با اندیشه نخبگان، زمینه برای بالاترین اثرگذاری نخبگانی در محیط واقعی فراهم شود. نکته مهم اینکه این روند به طور مستقیم یا غیرمستقیم، ظرفیت‌های جدید نیز برای اشتغال نخبگانی ایجاد می‌کند.

معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در بخش دیگری از این برنامه با اشاره به موضوع مقالات علمی، بیان داشت: عرصه‌های علمی ابعاد مختلفی دارند که برون‌دادهای آنها ممکن است با یکدیگر متفاوت باشند. به عبارت ساده‌تر، نتیجه فعالیت علمی ممکن است به مقاله یا ایده‌های نوآورانه و یا حتی راهکارهای خلاقانه منجر شود. اگر هدف‌گذاری تربیت فرد نخبه برای نقش‌آفرینی نخبگانی در فضای آموزش عالی کشور باشد، باید خلاقیت علمی و زایش علمی مورد توجه قرار بگیرد و مسیر نخبگانی با توجه به اقتضائات آن ترسیم شود اما اگر هدف تربیت فردی نخبه و تأثیرگذار در صنعت باشد، روند دیگری باید در پیش گرفته شود. بنیاد ملی نخبگان تلاش دارد که به تمام ساحت‌های نخبگی توجه کند و برای هر ساحت، مسیر تخصصی و منحصربفردی را طراحی و ترسیم و با کمک دیگر دستگاه‌ها اجرا کند.

موحد اضافه کرد: تفاوت موجود در معیارهای نخبگی برای بهره‌مندی از طرح شهید تهرانی‌مقدم (جذب در نهادهای فناورانه و شرکت‌های دانش‌بنیان) با معیارهای مورد نظر طرح شهید شهریاری (جذب به عنوان هیئت‌ علمی) به دلیل همین توجه به ساحت‌‎های مختلف نخبگانی است چراکه برای نقش‌آفرینی نخبگانی در هر حوزه، به توانمندی و استعدادهای خاصی نیاز است که بنیاد ملی نخبگان در بررسی مجموع سوابق آموزشی، پژوهشی، فناوری،فرهنگی و مهارتی افراد، آنها را لحاظ می‌کند. به همین دلیل در طرح شهید تهرانی‌مقدم توانمندی‌های مهارتی و نوآوری مورد تأکید است اما در طرح شهید شهریاری به سوابق آموزشی افراد و همچنین فعالیت آنان در تولید علم در مرزهای علم توجه می‌شود.

وی تأکید کرد: در کنار مصوبه جذب در دستگاه‌های اجرایی که سال گذشته به تصویب هیئت دولت رسید، طرح شهید تهرانی‌مقدم درگاهی برای جذب صاحبان استعدادهای برتر و نگهداشت نخبگان در دستگاه‌ها و نهادهای فناور است. در واقع این طرح مختص مستعدانی‌ست که به فعالیت در شرکت‌ها علاقه‌مند هستند که البته این شرکت‌ها الزاماً نباید دانش‌بنیان باشند. طرح شهید تهران‌مقدم البته سال‌های گذشته نیز اجرا می‌شد اما بنا به ایجاد چالش‌ها و مشکلاتی که در مسیر اجرای این طرح و اثرگذاری بهینه نخبگان وجود داشت، نیاز به بازنگری احساس شد و در حال حاضر بنیاد ملی نخبگان تلاش می‌کند با انجام این بازنگری و رفع چالش‌ها و مسائل موجود، زمینه را برای اثرگذاری بیشینه نخبگان ذیل این طرح فراهم کند.

معاون آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان در پایان با تأکید بر لزوم اصلاح نظام آموزش عالی کشور، خاطرنشان کرد: متأسفانه نظام آموزش عالی کشور در مسیر تربیت متخصصان نوآور و فناور حرکت نمی‌کند که البته در دور جدید فعالیت‌ها، این مهم مورد توجه وزارتین عتف و بهداشت قرار گرفته است؛ با این حال، بنیاد ملی نخبگان تسهیلات خوبی برای توانمندسازی برگزیدگان طرح شهید تهران‌مقدم در حوزه‌های مهارتی و عملیاتی در نظر گرفته تا این افراد بتوانند بیشترین برون‌داد و بالاترین کیفیت فعالیت نخبگانی را ذیل این طرح نشان دهند.


***

ما را در شبکه‌های اجتماعی به آدرس bmnirann@ دنبال کنید.